معماری فیگوراتیو و تاثیر آن بر آثار زاها حدید

در این سبک معماری با دنیایی خارق العاده و مبتکرانه از طراحی‌هایی روبه می‌شویم که در نوع خود بدیع و بصورت خلاقانه الهام گرفته از طبیعت هستند.

اگر سری به دیکشنری اکسفورد بزنیم و در آن به دنبال معنای دقیقی برای اصطلاح معماری فیگوراتیو باشیم؛ متوجه خواهیم شد که این اصطلاح اولین بار در سال 1970 میلادی توسط پائولو پورتوگسی برای توصیف طرح‌های معماری که غالباً از آثار “Graves” و “Rossi” و دیگران اقتباس شده بود؛ به کار رفته است. این مفهوم برای توصیف المان‌هایی مبهم در طراحی دیوارها، ستون‌ها، درب‌ها و بعضا در طراحی ویلا مورد استفاده قرار می‌گیرد. امروزه ردپای معماری فیگوراتیو را می‌توان هم راستا با جریان معماری مدرن تفسیر کنیم.

معماری فیگوراتیو در دیکشنری آکسفورد

در سبک معماری فیگوراتیو، معمار سعی می‌کند از یک فرم الهام گرفته و آن را به شکل مبتکرانه‌ایی طراحی کند. معماری فیگوراتیو در دنیای معماری به زیر شاخه‌های مختلفی تقسیم  می‌شود؛ اما یکی از مهمترین این زیر شاخه‌ها، جنبش معماری بیونیک است.

طراحی فیگوراتیو از یک عنکبوت

در معماری بیونیک همانند معماری فیگوراتیو، فرم‌ها به شکلی انتزاعی به طرح‌های معماری تبدیل می‌شوند، اما با این تفاوت که فیگورها در معماری بیونیک برگرفته از طبیعت و موجودات زنده و اصطلاحاً ارگانیک هستند.

در سبک فیگوراتیو، معمار تا جایی که به زیبایی و اصالت فرم مدل اولیه طرح لطمه‌ایی وارد نشود؛ پیش می‌رود. یکی از معروف‌ترین و معتبرترین معماران سبک فیگوراتیو در دنیای معاصر زاها حدید است که در ادامه این مقاله به چند نمونه از کارهای وی اشاره می‌شود.

طراحی فیگوراتیو ساختمان از یک کوسه

توانایی یک معمار مسلط به سبک فیگوراتیو در جملات زیر خلاصه می‌شود:

1. داشتن دانش اناتومی
2. تسلط به طراحی با دست
3. قدرت ذهن و تخیل برای استخراج فرم زیبا

پیشنهاد خوانش مقاله : آشنایی با معماری ارگانیک

طراحی فیگوراتیو ساختمان از یک آفتابپرست

طراحی فیگوراتیو ساختمان از یک عقرب

تاریخچه‌ای کوتاه از جنبش بیونیک در معماری:

در این سبک از معماری خلاقیت و تمامی ایده‌ها از طبیعت اقتباس می‌شوند و مسائل فنی نیز از طریق الگوهای طبیعی حل و فصل می‌شوند. این جنبش معماری در اوایل قرن بیستم میلادی شروع به رشد و بالندگی کرد. توسعه توجیه‌های بر مبنای اصول زیبایی‌شناسی و اقتصادی رویکردهای اصلی این جنبش در خلق آثار معماری بوده‌اند.

واکاوی معنای کلمه بیونیک و یا بیوتک

بعد از پایان جنگ جهانی دوم و دقیقاً در آغاز دهه شصت میلادی تبادل میان علوم مختلف بسیار رشد یافت. در این میان گرایش‌های علوم طبیعی و فنی به شکل میان رشته‌ایی با یکدیگر تلفیق شدند. در همین زمان بود که در جریان همایش نیروی هوایی آمریکا واژه‌ای به نام بیونیک وارد ادبیات علمی جهان شد. “بیو” گرفته شده از کلمه “زنده” و “نیک” برگرفته از کلمه “تکنیک”. یکی از دانشمندان آمریکایی بیونیک را علم سیستم‌هایی نامید که پایه و اساس تمامی سیستم‌های زنده بود.

استفاده از بیونیک تنها در یک رشته خاص علمی و یا هنری محدود نشد؛ اما چیزی که مسلم است بازتاب درخشان بیونیک در علوم کاربردی است. علومی که در آن به بهترین شکل میتوان از طبیعت الهام گرفت و در آن بازتاب داد. شاید ماشین پرنده‌ای که با الهام از خفاش “موجود زنده” و طرح‌های لئوناردو داوینچی الهام گرفته شد و در سال 1890 میلادی توانست تا ارتفاع 15 متر پرواز کند؛ نمونه بسیار خوبی از طراحی کاربردی دانش کاربردی بیونیک باشد.

پیشنهاد خوانش مقاله : تحلیل آثار و سبک معماری فرانک لوید رایت

طراحی ماشین پرنده توسط کلمنت آد

معماری بیونیک و فیگوراتیو

امروزه معماری بیونیک در کنار سه شاخه علمی دیگر مانند آی تی، نانو  و بیوتکنولوژی علوم در جهان شناخته می‌شوند. در زیر به طور خلاصه به بررسی شاخصه‌های این معماری می‌پردازیم:

شاخصه‌های اصلی معماری بیونیک:

• روح بخشیدن به ساختمان
• القاء حس زنده‌بودن و حیات
• نشان دادن تمامیت سازه با استفاده از خطوط مستقیم و منحنی

نمایش اصول معماری فیگوراتیو در آثار زاها حدید

یکی از بهترین مثال‌ها در معماری فیگوراتیو، معماری بنای “مرکز فرهنگی هنری حیدر علی اف باکو” آذربایجان است که در سال 2007 میلادی توسط زاها حدید معمار برجسته عراقی-بریتانیایی طراحی شده است. گفته می‌شود که حدید برای طراحی این بنا از فرم امضای “حیدر علی اف” رئیس جمهور فقید آذربایجان الگو برداری کرده است.

در سال 1991 بعد از اعلام استقلال کشور آذربایجان به عنوان یک کشور مجزا از شوروی کمونیستی، سرمایه‌گذاری‌های سنگینی در مدرن‌سازی و توسعه زیر ساخت‌های و معماری کشور آذربایجان انجام شد. این زیر ساخت‌ها باعث شد که به شکل تدریجی آذربایجان به خصوص پایتخت آن از معماری خشن و ناموزون به جای مانده از تفکرات کومونیستی دور شود.

همین مساله باعث شد که مسئولین کشوری آذربایجان به طراحی و ساخت نمادی مدرن که بازگو کننده هویت ملی و فرهنگی آذربایجان باشد؛ بی‌اندیشند. اعلامیه ‌ایی برای ارائه طرحی خاص که نماد ملی کشور آذربایجان باشد به معماران سراسر دنیا ارسال شد. در این میان طرح منحصر به فرد زاها حدید گوی رقابت را از سایر معماران ربود.

پیشنهاد خوانش مقاله: ایده های خلاقانه برای روف گاردن 

مرکز فرهنگی هنری حیدر علی اف باکو

مرکز فرهنگی هنری حیدر علی اف باکو

زاها حدید به معمار دیکانستراکشن و یا ساختار شکن در دنیای معماری معروف و مطرح است. همین ساختار شکنی حدید است که به بهترین نحو میتواند از فیگور برای ایجاد فرم و هندسهء شگفت انگیز در طراحی بناهایش استفاده کند.

موزه هنر ریورساید گلاسکو

مثال دیگر در معماری فیگوراتیو، طراحی ساختمان موزه ریورساید گلاسکو است. خالی از لطف نیست که زاها حدید را معمار نمادها و فیگورها بنامیم.

طرح‌های معماری زاها حدید نه تنها بدون اغراق فیگوراتیو و تندیس‌وار هستند؛ بلکه در نوع خود، بدیع، خلاقانه و نفس‌گیر هستند. طرح معماری موزه ریورساید توانست برنده بهترین طرح از مسابقات معتبر اروپایی در زمینه معماری موزه شود.

موزه‌ی ریور ساید یک موزه حمل و نقل تصویری است که بر روی رودخانه کلاید واقع شده است. این موزه داستان حمل و نقل دریایی را در اسکاتلند که موضوعی مهم و ملی است را روایت میکند.

زاها حدید در طراحی این بنا به گفته خودش از انعکاس ارزش‌ها و اعتبارات مردم گلاسگو نسبت به شهرشان استفاده کرده است. حدید در طراحی  آزاد فیگوراتیو موزه ریورساید از نوعی تعامل با موج‌های شکل گرفته بر سطح رودخانه کلاید بهره بره است.

نمای کلی از موزه ریورساید

آثار فیگوراتیو زاها حدید

کتابخانه دانشگاه اقتصاد وین

استادیوم الوکره قطر

ساختمان اداری و هتل اپوس دبی

مرکز آبی لندن

شرکت طراحی معماری ایوان با سال ها تجربه در زمینه طراحی انواع ویلا،از جمله طراحی ویلا مدرن، کلاسیک و ایرانی، طراحی رستوران، طراحی ساختمان و … آماده ارائه خدمات به مشتریان عزیز است.

مراجعه به وبسایت ایوان : eyvan.co

جهت مشاوره و طرح با شماره های 02122337204 – 02122337205 – 02122337206 واتساپ: 09059640710