علیرغم طرح‌های معماری جسورانه‌ایی که از معماران ایرانی در چند سال اخیر به نمایش درآمده است؛ به طور کلی معماری شهر تهران در سالهای اخیر به خوابی عمیق فرو رفته است.
برج آزادی شاهکار معماری حسین امانت که به نمادی مهم در تحولات سیاسی ایران در دهه‌های گذشته تبدیل شده تا بنای موزه هنرهای معاصر پارک لاله و یا تئاتر شهر، خط و مشی ساختار معماری شهر تهران مدت زیادی است که روند خاموشی به خود گرفته است. اما حتی در این روندخاکستری هنوز هم میتوان بناهای شاخص معماری را در این پایتخت شلوغ دید.
برای طراحی ویلا،طراحی ویلا ایرانی،طراحی ویلا سنتی،طراحی ویلا کلاسیک،طراحی ویلا مدرن کلیک کنید
تلفن ثابت 02122337204 پیامرسان ها واتساپ 09059640710
تا چند دهه قبل از انقلاب اسلامی، معمارانی چون هوشنگ سیحون، کامران دیبا و حسین امانت با بهره‌گیری از عناصر سنتی و ترکیب‌ها با نقوش مدرن، مرزهای معماری سنتی ایران را بهم ریختند. برای مثال، برج آزادیِ حسین امانت نمایشگاهی از این تحولات و تلاش‌ها است.
پیشنهاد مقاله همه چیز در مورد معماری برج آزادی کلیک کنید
بعد از انقلاب اسلامی، به صحنه معماری پایتخت ایران خسارات جبران ناپذیری وارد شد؛ چرا که پس از جنگ 8 ساله عراق و ایران، کشورمان درگیر جبران خسارات پس از آن شد. اما اخیراً با توجه به اینکه معماران جوان ایرانی با کسب دانش معماری روز دنیا و سعی در همگام سازی این دانش با معیارهای جهانی دارند، توانسته اند تا حدودی، خطی جدید و جسورانه در دفتر معماری پایتخت ایران به یادگار بگذارند.
به عقیده مهران قارلقی، مدیر استدیو معماری “ادغام” در لندن، در تهران صرفا شاهد اشتهای سیری ناپذیر ساخت و ساز هستیم. شهرداری ها بر خلاف کشورهای اروپایی صرفاً مشتاق ساخت خانه ها جدید و عدم بازسازی و یا زیباسازی طرح های قدیمی هستند.
او میگوید: «تهران ساختار شهری منحصر به فردی دارد. این شهر پویاتر از هر پایتخت اروپاییست و یک پایتخت معمولی در خاورمیانه نیست. صحنه شهری تهران، در نگاه اول شلوغ و آشفته است؛ اما دقیقاً همانند توکیو تهران نیز قادر است دائما هویت بصری خود را تغییر دهد.»
خط و مشی فکری شهرداری‌ها را در تحولات معماری نباید نادیده گرفت. اقداماتی چون نصب بیلبردهایی درباره پیکاسو، ماتیس و یا آثار نقاشی هنرمندان شناخته شده جهانی در سطح شهر باعث افزایش آگاهی مردم نصب به هنر و تغییر دیدگاهشان درباره زیبا سازی شهر شده است. رشد آگاهی هنری جمعیت یک شهر مساویست با افزایش تقاضا برای داشتن آثار شاخص معماری زیبا.
کامران رضائیان‌پور، دیگر معمار مطرح ایرانی که دفاتر معماریی در تهران و شیراز دارد، معتقد است که دست معماران جوان ایرانی از انجام پروژه‌های خلاقانه معماری بسته نیست. تنها چالش پیش روی معماران ایرانی، ترغیب مالک و کسب رضایت شهرداری در رابطه با رعایت ارتفاع استاندارد ساختمان و فضای پارکینگ است.
در گذشته شاهد اختلاف بزرگی بین سازه‌های معماری شهر تهران و سایر شهرهای ایران بودیم. اما امروزه در شهرهایی چون اصفهان، شیراز، مشهد و تبریز شاهد به ثمر رسیدن طرح‌های بسیار خلاقانه‌ایی هستیم.
در این مقاله قصد داریم شما را با 4 بنای شاخص از منظر معماری که در سالهای پس از انقلاب به دست معماران جوان ایرانی در تهران طراحی و اجرا شده‌اند؛ آشنا کنیم.
خانه شریفی‌ها
در سال 2014 میلادی خانهء شریفی‌ها در محله عیانی‌نشین دروس تهران در هفته طبقه و سه بلوک دوار ساخته شد. هر بلوک این ساختمان رو یک پایهء دوار قرار گرفته که به مالک ساختمان یعنی فرشاد شریفی اجازه چرخش 90 درجه را می‌دهد. این خانه دارای استخر، سالن بدنسازی و سینما است.
فضای بیرونی و درونی خانه به سبک خانه‌های اصیل ایرانی ساخته شده است. در واقع در این خانه مفهوم اندرونی/بیرونی و زمستان نشین و تابستان نشین به معنای واقعی اجرا شده است.
پل طبیعت
در سال 2014 میلادی پل طبیعت رسما توسط شهرداری وقت تهران افتتاح شد. این پل یک سازه”هایتک” است که توسط معمارانی جوان به نامهای لیلا عراقیان و علیرضا بهزادی طراحی شده است. عراقیان زمانی که 26 ساله بود این پل را طراحی کرد و ساخت آن در حدود 2 سال به طول انجامید. از زمان افتتاح این پل تا به امروز، پل طبیعت به مکانی محبوب برای جوانان، ورزش و گذراندن تعطیلات عمومی تبدیل شده است.
پل طبیعت در مدت کوتاهی توانست جوایز بین المللی زیادی از جمله جایزه معماری “آقاخان” در فرانسه و جایزه معماری ” Architizer A+” در نیویورک را نصیب خودش کند. پل طبیعت سازه‌ای 270متری است که دو پارک آب وآتش و طالقانی را بهم وصل میکند و بر روی سه ستون اصلی و بزرگ قرار گرفته است.
لیلا عراقیان در گفتگوی به گاردین گفته بود: «هدف من ساخت پلی که مردم صرفاً از روی آن عبور کنند و از یک پارک به پارک دیگر بروند نبود، بلکه بیشتر به ساخت محلی برای تامل و تفکر فکر کرده‌ام.»
سینما پردیس ملت
سازه معماری سینما پردیس ملت “رضا دانشمیر” از بسیاری جهات تحولی نوین در ایجاد خلاقیت شهری بود و یکی از اولین پروژه‌های معماری پایتخت بعد از انقلاب بود. پروژه‌ایی که توانست دیدگاه‌های مثبتی در سطح جهانی را به خود معطوف کند. این پروژه در سا 2008 میلادی و به سفارش شهرداری وقت تهران تکمیل شده است.
سازه معماری سینما پردیس ملت در گوشه جنوبی پارک ملت تهران قرار گرفته است. ویژگی جالب و برجسته این سازه از دیدگاه معماری آرک 57 متری بدون هیچگونه ستون پشتیبان است و ساختمان طوری طراحی شده که مخاطبان سینما به عنوان محلی برای عبور در سینما ازآن استفاده کنند.
خانه نیکبخت
ساختمان مسکونی محمدرضا نیکبخت در سال 2013 میلادی در نیاوران تهران به شکلی طراحی و ساخته شده که به هیچگونه درختی آسیب زده نشود. در این باره خود نیکبخت میگوید: «ما در شهر و در حین ساخت و ساز خانه‌های مسکونی بارها شاهد قطع درختان 150 تا 200 ساله بوده‌یم. اما در طرح من با 128 درخت با میانگین سنی 70 سال روبه رو هستید که تمامی آنها حفظ شده‌اند. »
در طرح اولیه نیکبخت، نیاز بود که حداق 40 درخت قطع شوند اما وی طرح را طوری بازنگری کرد که تمامی آنها حفظ شوند. نیکبخت میگوید: «نیکبخت میگوید در حین ساخت و ساز تمامی درختان را به منظور حفظ و عدم آسیب پوشانیدیم؛ اما متاسفانه یک درخت خشک شد.»
این سازه معماری سبز دارای دو بل واست ک و هر بوک 5 طبقه دارد. بعد از ساخت و بهره برداری از این ساختمان بسیاری از مردم و معماران به حفظ و نگهداری درختان آگاهی بیشتری پیدا کردند و مسئولان هزینه قطع درختان را نیز افزایش دادند.
ارسی خانه
ساختمان معروف به ارسی خانه توسط برادران کیوانی طراحی و اجرا شده است. این بنا شامل یک واحد مسکونی آپارتمانی است که در سال 2015 و در محه گیشا افتتاح شد. نیما کیوانی درباره این ساختمان میگوید: یکی از دغدغه‌های اصلی ما برای ساخت این ساختمان این بود که چگونه میتوان ارزش‌های دیروز را به امروز معماریمان منتقل کنیم. هدف ما این بود که معماری امروزمان را مدرن کنیم.
درباره این ساختمان نیما کیوانی اضافه میکند:” ما در این پروژه از مفهوم پنجره ارسی که در خانه‌های قدیمی ایرانیان به خصوص در کاشان استفاده می‌شده است، بهره گرفتیم”.
این ساختمان 7 طبقه است، 5 طبقه آن آپارتمان و یکی باغی در پشت بام است. در طراحی ساختمان آن از شیشه‌های رنگی که در 6 رنگ اصلی پنجره‌های ارسی است، بهره برده شده است.
جمع بندی
معماری هنری پویاست که در آن خلاقیت و بهره بردن از گذشته تاریخی حرفهای اول را میزنند. یکی از الزامات شهری در جهت زیباسازی و ایجاد جذابیت بصری درشهر توجه به طراحی و اجرای ایده‌های خلاقانه معماری است. در همین زمینه، تهران به عنوان پایتخت ایران ظرفیت پذیرش و اجرای طرح ها و سازه های مدرن و جسورانه معماری بیشتری خواهد داشت.
